Advies CPB: meer samenhang tussen pensioen en overwaarde

Om de vermogensopbouw van Nederlanders te optimaliseren, zou de regering de verplichte pensioenopbouw afhankelijk kunnen maken van het eigenwoningbezit. Mensen met veel overwaarde zouden dan bijvoorbeeld minder verplicht pensioen te hoeven opbouwen.

Dat schrijft het Centraal Planbureau (CPB) in het rapport ‘Sturen naar vermogen’. De vermogensopbouw van veel Nederlanders is momenteel volgens het CPB niet optimaal. Vermogen zit vast in stenen of is onwrikbaar weggezet bij een pensioenfonds. Financiële tegenvallers zijn er in ieder geval niet mee op te vangen. Om consumenten financieel weerbaarder te maken, zou de hypothecaire aflossingseis kunnen worden versoepeld of het pensioenstelsel flexibeler gemaakt.

Vermogensopbouw sterk beïnvloed door beleid

Het CPB constateert dat de vermogensopbouw van huishoudens niet alleen het resultaat is van vrije keuzes en individuele economische omstandigheden, maar ook sterk beïnvloed wordt door overheidsbeleid. Denk hierbij aan de verplichte pensioenopbouw voor veel werknemers, de hypotheekrenteaftrek en de bijbehorende aflossingseis die ertoe aanzet de hypotheek in dertig jaar tijd volledig af te lossen.

De invloed van dit beleid is terug te zien in grote verschillen tussen groepen: zo hebben huiseigenaren een heel andere vermogensopbouw dan huurders, ook bij hetzelfde inkomen. Vooral huurders en lager opgeleiden zijn financieel kwetsbaar, maar gemiddeld genomen geldt voor alle typen huishoudens dat ze te weinig liquide vermogen aanhouden om schokken op te kunnen vangen.

‘Verknopen van pensioen en overwaarde’

In het rapport verkent het CPB een aantal beleidsopties. Veel van die opties richten zich op het meer in samenhang brengen van beleid en het wegnemen van belemmeringen die volgen uit het huidige beleid. Meer samenhang kan liggen in het ‘verknopen’ van het pensioen en de eigen woning, bijvoorbeeld door huishoudens met veel overwaarde in de eigen woning minder verplicht pensioen te laten opbouwen. Door de stijgende huizenprijzen heeft een op de drie huiseigenaren een overwaarde van minimaal €100.000.

Het wegnemen van belemmeringen kan onder andere door een flexibelere vormgeving van het pensioenstelsel, bijvoorbeeld door jongeren een lager premiepercentage te laten betalen dan ouderen. Hierbij waarschuwt het CPB overigens wel voor het risico dat sommige huishoudens onvoldoende pensioen opbouwen.

Flexibel pensioensparen

Een andere optie die het CPB noemt is het verlagen van de hypothecaire aflossingseis tot bijvoorbeeld de helft van de totale woningwaarde. Zodat huishoudens meer ruimte overhouden om te consumeren of vermogen op te bouwen in liquide vorm.

Het CPB-rapport ‘Sturen naar vermogen’ (in z’n geheel te downloaden) is de derde in een serie over de vermogensopbouw van Nederlanders.

  Bron: https://www.vastgoedactueel.nl/advies-samenhang-pensioen-en-overwaarde/