Gemeenten kopen minder grond voor woningbouw

Gemeenten hebben in de afgelopen jaren minder grond aangekocht voor woningbouw. Intussen steeg de vraag naar woningen juist sterk. Als gemeenten een rol willen spelen in het oplossen van woningnood zullen ze moeten nadenken over het aankoopbeleid, schrijft Deloitte in een analyse.

Vóór de financiële crisis van 2008-2009 kochten gemeenten nog op grote schaal grond om woningbouwprojecten op gang te brengen. Door de crisis daalde de waarde en moesten gemeenten opeens miljarden afschrijven. Dat maakte gemeenten voorzichtiger in hun aankoopbeleid. Tussen 2012 en 2018 is de afname van gemeentelijke grondposities zo’n 50%, schrijft Deloitte. In 2010 kochten ze nog voor €860 miljoen aan grond voor exploitatie, in 2020 was dat nog €170 miljoen.

Bouwgronden zijn tussen 2015 en 2019 in groten getale verkocht, terwijl de aankopen in die periode juist daalden. Gemeenten zijn daarmee een meer faciliterend grondbeleid gaan voeren, stelt Deloitte.

Woningbouw door marktpartijen

Gemeenten hebben in de afgelopen jaren veel woningbouwprojecten overgelaten aan private partijen. Tegen BNR Nieuwsradio zegt hoogleraar grondbeleid Willem Korthals Altes dat gemeenten meer moeten doen dan alleen wachten tot marktpartijen gaan bouwen. De overheid staat voor een enorme opgave om het woningtekort op te lossen. Gemeenten moeten daarom meer grond aankopen en kunnen overgaan tot onteigening als projectontwikkelaars weigeren snel betaalbare huizen te bouwen, zegt hij. “Marktpartijen hebben andere belangen dan ervoor zorgen dat er een miljoen woningen bijkomen, ze willen ook rendement behalen.”

Investeringen veilig stellen

Ook Deloitte adviseert gemeenten na te denken over hoe ze in het gat kunnen springen tussen vraag en aanbod op de woningmarkt. Gemeentebesturen moeten bekijken of ze mogelijkheden hebben en willen investeren in het overnemen van grond van private partijen. Ze kunnen daarmee langjarige investeringen in gebiedsontwikkelingen veilig stellen. Financiering is goedkoper voor gemeenten dan voor private partijen. Bovendien staan ze er sinds de crisis in 2008-2009 financieel beter voor.

Wethouder Marieke Teunissen van de gemeente Renswoude stelt tegen BNR dat gemeenten niet altijd de mogelijkheden hebben om adequaat in te grijpen met hun grondbeleid. Zelf grond bezitten kan woningbouw versnellen, maar dat gaat niet altijd. “Je bent niet altijd aan zet. Als gemeente moet je voor gronden een marktconforme prijs betalen. Particuliere ontwikkelaars kunnen meer geld bieden dan wij.”

Betrokkenen zien daarom een taak weggelegd voor de rijksoverheid. Die zou met subsidies de gemeenten kunnen steunen bij grondaankoop. Op Prinsjesdag liet het kabinet nog weten de komende tijd een actief grondbeleid te gaan voeren en afspraken te willen maken met gemeenten en provincies over het aantal te bouwen woningen.

  Bron: https://www.vastgoedactueel.nl/gemeenten-kopen-minder-grond-voor-woningbouw/