Prijzen bouwkavels torenhoog: ‘grondeigenaren moeten water bij de wijn doen’
De prijzen voor bouwkavels zijn tot recordhoogte gestegen in 2022, zowel in landelijke als stedelijke gebieden, meldt ABN AMRO op basis van Kadastercijfers. Dat is slecht nieuws voor de bouw en voor woningzoekenden.
De stijging van de grondprijzen was het sterkst in de Randstad, met de stad Utrecht (+100%) en Rotterdam (+55%) als grootste uitschieters. In Den Haag (+22%) en Amsterdam (+13%) bleef de prijsgroei relatief beperkt. Maar in deze steden waren de grondprijzen al in 2018 en 2019 snel gestegen.
Ook in provincies als Friesland (+26%), Utrecht (+49%) en Noord-Holland (+43%) was de groei fors. Flevoland (-9%) is de enige provincie waar in 2022 sprake was van een prijsdaling.
Grondkosten stijgen sneller dan bouwkosten
De overheidsambitie om tot 2030 jaarlijks 100.000 nieuwe woningen te bouwen, is volgens ABN AMRO moeilijk te realiseren zonder een significante daling van de grondprijzen. Want prijsstijgingen van nieuwbouwwoningen worden niet alleen veroorzaakt door de hoge bouw- en materiaalkosten. Tussen 2019 en 2021 stegen de prijzen voor bouwkavels al in een veel hoger tempo dan de bouwkosten (17% versus 9%).
De prijzen voor bouwkavels worden deels beïnvloed door grondprijzen die eerder in de grondhandel betaald zijn, bijvoorbeeld bij een transactie tussen een gemeente en een projectontwikkelaar.
Het vooruitzicht is dat de meeste gemeenten niet van plan zijn de grondprijzen te verlagen. Uit recent onderzoek blijkt dat bijna de helft van de gemeenten verwacht opnieuw een prijsverhoging door te voeren en slechts 10% overweegt deze te verlagen.
Tekst loopt door onder de afbeelding
‘Daling prijzen cruciaal’
“Een daling van de grondprijzen is cruciaal om de bouw van nieuwe woningen weer op gang te krijgen. Dat betekent dat grondeigenaren water bij de wijn moeten doen. Zo hanteren veel gemeenten doelstellingen op het gebied van betaalbare woningen. Van deze woningen is de verkoopprijs lager, wat automatisch resulteert in een minder hoge grondprijs”, zegt Paul Bisschop, Sector Econoom Bouw en Vastgoed bij ABN AMRO.
Een maand geleden lanceerde het – inmiddels gevallen – kabinet ook al plannen om het grondbeleid te moderniseren, om de ambitieuze bouwdoelen te halen.
Meer transparantie vereist
Daarnaast is het van groot belang dat er een grotere transparantie ontstaat over grondposities en hoe grondprijzen tot stand komen, benadrukt Bisschop. “Alle relevante spelers in de keten dienen op basis hiervan met elkaar in gesprek te gaan met als doel om samen betaalbare nieuwbouw te kunnen blijven realiseren.”
ING verwacht krimp in bouwsector
ING Research verwacht voor 2024 zelfs een krimp in de bouwsector van 2,5%. Tekort aan bouwgrond is een van de oorzaken. Daarnaast spelen de hogere rente, stikstofproblematiek, hoge bouwprijzen en vaak complexe projectontwikkeling een rol. Dit zorgt ervoor dat het bouwvolume onder druk staat.
Voorin de keten is dit al duidelijk voelbaar. Het aantal bouwvergunningen is teruggelopen en ook de omzetten bij projectontwikkelaars zakken in. Daardoor krimpt ook de productie in de bouwmaterialenindustrie. Zo lag het volume in mei 20% lager dan een jaar eerder nadat in het eerste kwartaal de volumes al met 9% waren afgenomen.
Bouwbedrijven bestellen minder bouwmaterialen als beton, cement en bakstenen – die vooral bij nieuwbouwprojecten worden gebruikt – omdat zij al te maken hebben met minder nieuwbouwopdrachten. Materiaaltekorten zijn ook zo goed als verdwenen.
