Oorlog Oekraïne en woningmarkt: stijgende bouwkosten en opvang in lege panden
De oorlog in Oekraïne werkt ook in de Nederlandse woningmarkt door. Hogere bouwkosten, mogelijk minder nieuwbouw en een rem op hypotheekrentes zijn enkele zaken waarmee de woningmarkt te maken krijgt.
De Russische inval in Oekraïne is uiteraard in de eerste plaats een ramp voor de inwoners zelf. Maar ook op verschillende vlakken in de Nederlandse samenleving heeft de oorlog invloed. Ook de woningmarkt voelt de gevolgen. Uit een rapport van ABN Amro over de bouw- en vastgoedsector blijkt dat sterk stijgende bouwkosten als gevolg van de oorlog een rem kunnen zetten op nieuwe woningbouw.
Stijgende bouwkosten en lager consumentenvertrouwen
Het aantal verkochte nieuwbouwwoningen steeg vorig jaar met 12% ten opzichte van 2020. ABN Amro verwacht dat de bouw van nieuwe woningen iets terugloopt omdat in 2019 en 2020 minder nieuwbouwwoningen zijn verkocht. Volgens de bank kan de oorlog in Oekraïne een verdere rem zetten op de verkoop, als gevolg van stijgende bouwkosten en een lager consumentenvertrouwen.
Al sinds medio 2021 stijgen bouwkosten, omdat het aanbod van bouwmaterialen veel kleiner is dan de vraag. De invoerprijzen van ijzer en staal zijn hierdoor met 70% gestegen. Producten waar de markt veel lokaler is – zoals cement, kalk en gips – stijgen minder hard of dalen zelfs in prijs. Maar de prijzen van deze producten gaan waarschijnlijk wel stijgen door de stijgende energieprijzen na de Russische inval. Voor de bewerking is veel energie nodig. De prijzen van hout stijgen ook. Het aanbod daarvan krimpt omdat de toevoer uit Rusland en Oekraïne stokt.
Daarbij komt dat producenten en handelaren de gestegen kosten van bouwmaterialen naar verwachting gaan doorberekenen aan de consument. Die gaat dus meer betalen voor de bouw van een woning. Een combinatie van sterk stijgende bouwkosten en een lager consumentenvertrouwen kan leiden tot uitstel of zelfs afstel van nieuwe bouwprojecten, verwacht ABN Amro.
Stijging huizenprijzen houdt aan
Rabobank gaf eerder deze week aan te verwachten dat de huizenprijzen hoog blijven ondanks de oorlog in Oekraïne. Volgens de bank worden huizen dit jaar 17,3% duurder, en zal dat percentage volgend jaar nog verder omhoog gaan.
Rem op hypotheekrente
Op de hypotheekrentes kan de oorlog in Oekraïne invloed krijgen. De Hypotheker meldde onlangs dat er van de inval een remmende werking kan uitgaan op de rentes. De Russische inval heeft een grote impact op de financiële markten en zorgt naar verwachting voor een neerwaartse druk op de rente.
Opvang vluchtelingen
Daarnaast is er grootschalig opvang nodig voor vluchtelingen uit Oekraïne in een krappe woningmarkt. Twee organisaties die zich bezighouden met leegstand van panden, Keurmerk Leegstand Beheer en de brancheorganisatie voor leegstandbeheerders VLBN, pleiten voor veilige en verantwoorde opvang van Oekraïense vluchtelingen. Leegstaande panden moeten aan de juiste kwaliteitseisen voldoen om er mensen te kunnen laten wonen, zeggen zij.
“Voorkomen moet worden dat in alle haast, Oekraïense vluchtelingen gehuisvest worden in brandonveilige omstandigheden en in kwalitatief slechte huisvesting”, zegt Koos Karssen, voorzitter van het Keurmerk. Sommige gemeenten zoeken in hun woningvoorraad naar anti-kraakwoningen. Als die in overleg gedeeld kunnen worden met bestaande bewoners, vinden de organisaties dat een goede ontwikkeling.
Anti-kraakwoningen
In enkele gevallen moeten de anti-kraak bewoners wijken voor de vluchtelingen en dat leidt tot spanning. “Er is in Nederland een groot tekort aan woonruimte. Op dit moment wonen circa 20.000 mensen via onze leegstandbeheerders in leegstaand vastgoed. Als een deel van die woonruimte gebruikt gaat worden voor vluchtelingen, kan dit wel een probleem opleveren voor de huidige bewoners, die dan dus op straat komen te staan”, geeft voorzitter Ton Ruhe van VLBN aan.
VLBN en Keurmerk Leegstand Beheer pleiten dan ook voor het inzetten van panden die nu leeg staan en met behulp van gecertificeerde leegstandbeheerders snel op een kwalitatief goed niveau ingezet kunnen worden voor de vluchtelingen. Zij roepen gemeenten op actief de samenwerking te zoeken met de sector.
